Burgemeesters willen meer grip op explosies, deels machteloos

Vier burgemeesters pleiten donderdag in de Tweede Kamer voor meer middelen om explosies aan te pakken. Maar de oorzaken van de honderden explosies die wijken jaarlijks treffen, liggen deels buiten hun invloed.

De Vlaardingse burgemeester Bert Wijbenga wil meer te weten kunnen komen over de doelwitten van aanslagen, maar ziet daarbij regels in de weg staan. "Ik kan beter de krant lezen", zegt hij. Een wet om meer gegevensdeling mogelijk te maken ligt nu in de Eerste Kamer. "Laat ons niet in de steek door die wet niet aan te nemen", zegt Ahmed Aboutaleb van Rotterdam.

Volgens Aboutaleb ligt een deel van de oplossing buiten Nederland. Opdrachtgevers van explosies "zitten in een warm oord langs een zwembad aan een martini te lurken", vertelt hij. Tussen die criminelen en de jonge "soldaatjes" die veelal worden opgepakt, zouden wel tien tussenpersonen zitten. De Rotterdamse burgemeester wil een Europees verbod op de productie van zwaar vuurwerk, en zijn collega's zijn het daarmee eens. Verder wilde Aboutaleb meer samenwerking met landen in Zuid-Amerika om drugshandel aan te pakken.

Het belang van betere opsporing en vervolging na explosies werd meermaals genoemd, maar Femke Halsema vroeg ook om meer actie om te voorkomen dat iemand een bom bij een voordeur legt. Ze spreekt van een toenemende zwijgcultuur: "Ik zie dat inwoners van mijn kwetsbaarste wijken zich verder terugtrekken." Schulden spelen mee, merkt Halsema.

Halsema wil dat de extra 300 miljoen die de coalitie aan nationale veiligheid wil besteden in elk geval deels naar de politie gaat om in contact met de buurt te blijven. "Onze wijkagenten zijn echt goud waard." Sjors Fröhlich van de Utrechtse gemeente Vijfheerenlanden noemde "signaleringstafels" op middelbare scholen waar de politie ook aanschuift. "Het geld daarvoor stopt dit jaar."