FNV roept ministerie op tot beheersen bij uitingen ambtenaren

Vakbond FNV roept het ministerie van Binnenlandse Zaken op zich "te beheersen" bij ambtenaren die zich uitspreken over publieke kwesties. Donderdagmiddag protesteerden zo'n honderd ambtenaren van diverse ministeries voor het gebouw van Buitenlandse Zaken tegen de kabinetssteun voor Israël in de oorlog tegen Hamas. "Blijf het gesprek aangaan. Het is ook mensenwerk. Maatregelen treffen kan niet zomaar", zegt Yntse Koenen, FNV-bestuurder Rijkssector.

"Soms lopen ambtenaren over een evenwichtsbalk, zoals bij demonstreren tegen politiek beleid op het eigen werkterrein. Straffen of ontslaan kan ook niet zomaar. Daarvoor moet eerst advies worden ingewonnen bij de Adviescommissie grondrechten en functie-uitoefening ambtenaren (AGFA)", stelt de vakbondsbestuurder.

Vorige week publiceerde het ministerie van Binnenlandse Zaken een handreiking voor alle ministeries over de ruimte en beperkingen die ambtenaren hebben in hun uitingen. Dat deed het ministerie "onder meer naar aanleiding van klimaatprotesten, het conflict Israël-Gaza en de recente verkiezingsuitslag", staat in het document. Ambtenaren hebben een "unieke rol". Het ministerie raadt hen aan zich intern uit te spreken. Ambtenaren hebben vooraf geen toestemming nodig om te demonstreren of iets op social media te posten.

De informatie uit de handreiking komt uit bestaande bronnen, zoals de Ambtenarenwet en de gedragscode van het Rijk, zegt Koenen, die vorige maand de overheid vroeg om richtlijnen. "Een ambtenaar is in dienst van een werkgever die tegelijk ook wetgever is en politieke besluiten en standpunten inneemt, waar je als ambtenaar moeite mee kunt hebben. In de richtlijn staat geschreven dat je als ambtenaar, zeker wanneer je op je eigen beleidsterrein zit, goed moet nadenken wat je zegt. Het kan wrijven met opvattingen van je eigen minister waaraan je loyaal moet zijn."

Naar aanleiding van de demonstratie zei een woordvoerster van Buitenlandse Zaken dat het ambtenaren vrij staat te demonstreren "zolang dat hun functie niet belemmert".

Samen met ChristenUnie en BBB heeft SGP-leider Chris Stoffer Kamervragen ingestuurd. Hij vindt dat de demonstranten moeten worden aangesproken, omdat hun actie op gespannen voet staat met de integriteitscode voor ambtenaren.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt in een reactie het "goed te begrijpen" dat mensen zich willen uitspreken over de situatie in Israël en Gaza. "Rijksambtenaren hebben net als alle Nederlanders vrijheid van meningsuiting."