Ministerie VWS blijft betalen voor niet leveren info over corona

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) blijft maandelijks duizenden euro's aan dwangsommen betalen voor het niet op tijd leveren van informatie over de coronapandemie. Eind 2023 wachtten 31 verzoeken van burgers, journalisten en belangenorganisaties zo lang op een antwoord dat het departement van de rechter een dwangsom moest betalen. Bij elkaar heeft VWS 677.000 euro aan dwangsommen betaald voor deze nog niet afgehandelde verzoeken, blijkt uit een analyse door het ANP van informatie die het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft gedeeld met de Tweede Kamer.

Met de Wet open overheid (Woo) kunnen bijvoorbeeld burgers en journalisten informatie als vergadernotulen en e-mails opvragen bij overheidsinstanties. Tijdens de coronapandemie en in de nasleep daarvan werd het ministerie van VWS dusdanig overladen met informatieverzoeken dat een nieuwe afdeling met honderd juristen deze moesten verwerken. De wachtrij van toen is nog steeds niet weggewerkt.

Media wachten bijvoorbeeld nog steeds op documenten die meer duidelijkheid geven over hoe VWS de afhandeling van coronagerelateerde Woo-verzoeken aanpakt. Het ministerie heeft inmiddels 52.500 euro betaald omdat ze volgens de rechter te langzaam leveren. Andere onbeantwoorde verzoeken gaan bijvoorbeeld over vaccins en de omstreden mondkapjesdeal van VWS met Sywert van Lienden en zijn bedrijf Relief Goods Alliance.

Het ministerie zegt niet genoeg personeel te hebben voor het verwerken van de grote hoeveelheid verzoeken. VWS kreeg bijna vijfhonderd Woo-verzoeken over de coronabestrijding tot nu toe, geeft een woordvoerder aan. Het oudste nog niet afgehandelde dossier dateert van 28 mei 2020.

Ministeries hebben 28 dagen de tijd om te reageren op een verzoek om informatie, zo staat in de wet. Zij mogen die termijn oprekken tot 42 dagen. Daarna kunnen de vragenstellers naar de rechter stappen. Die kan de druk op ministeries opvoeren door ze een dwangsom op te leggen. Normaal gesproken zegt de rechter dat een ministerie vóór een bepaalde datum stukken moet leveren en daarna elke dag 100 euro moet betalen tot een maximumbedrag van 15.000 euro.

De gemiddelde wachttijd van Woo-verzoeken bij ministeries is inmiddels opgelopen tot 172 dagen, meldden het Instituut Maatschappelijke Innovatie (IMI), de Open State Foundation en de Universiteit van Amsterdam (UvA) deze week.

Alle ministeries en de daaronder vallende overheidsorganisaties hebben samen afgerond 805.000 euro aan dwangsommen betaald voor informatieverzoeken die eind vorig jaar nog niet waren afgehandeld.

Tweede Kamerleden gaan donderdag met elkaar in debat over de Woo.