Oorlog Oekraïne leidt volgens rapport tot miljarden klimaatschade

De oorlog in Oekraïne verwoest niet alleen levens en infrastructuur, maar veroorzaakt volgens een donderdag verschenen rapport ook grote klimaatschade. Een groep onderzoekers heeft met steun van de Oekraïense overheid een poging gedaan de totale CO2-uitstoot te berekenen die het gevolg is van twee jaar strijd. Ze komen uit op grofweg 175 miljoen ton. Dat is een zesde meer dan heel Nederland vorig jaar uitstootte.

Alle extra uitstoot kost volgens de onderzoekers zo'n 32 miljard dollar. Ze hebben dat berekend aan de hand van een studie die eerder in Nature verscheen, waarin werd vastgesteld dat elke ton CO2-uitstoot uiteindelijk 185 dollar aan kosten oplevert. Dan komt bijvoorbeeld door toenemende risico's op overstromingen en schade aan de landbouw.

Een deel van de extra uitstoot (29 procent) komt door de oorlogsvoering zelf, waarbij het geschatte brandstofverbruik van Russische troepen de grootste post is. Daarna volgt brandstofverbruik van het Oekraïense leger. Extra uitstoot komt ook van munitieproductie en het aanleggen van verdedigingswerken aan beide zijden van het front.

Een vergelijkbaar deel (32 procent) van de oorlogsgerelateerde uitstoot hangt samen met wederopbouw. Daar zijn heel veel beton, staal en andere materialen voor nodig. Bij de productie daarvan komt ook weer CO2 vrij.

Extra emissies ontstaan verder door branden en vernietigde infrastructuur, vooral in de energiesector, waar krachtige broeikasgassen uit gebombardeerde installaties ontsnappen. Een indirecte 'kostenpost' voor het klimaat is de burgerluchtvaart. Die heeft volgens de onderzoekers meer kerosine nodig, doordat vliegtuigen massaal om moeten vliegen door de oorlog. Het Oekraïense luchtruim is te gevaarlijk. Bovendien moeten veel intercontinentale vluchten langere routes nemen, doordat EU-landen en Rusland elkaars toestellen niet dulden.

Het onderzoek stond onder leiding van de Nederlandse broeikasgasexpert Lennard de Klerk. Zijn initiatief wordt onder meer gefinancierd door de European Climate Foundation (ECF) en de Duitse en Zweedse overheid.

De onderzoekers benoemen ook de methaanuitstoot uit de opgeblazen Nord Stream-pijpleidingen. Die sabotage is nooit echt opgehelderd, al hebben diverse media aanwijzingen gevonden voor betrokkenheid van een groep Oekraïners. De opstellers van het rapport gaan daar niet op in. Zij vinden dat Rusland sowieso aansprakelijk is, want "zonder de Russische daad van agressie zou deze uitstoot niet hebben plaatsgevonden".