Politie afgelopen jaar vaker in de fout bij gebruik zwaar geweld

De politie heeft vorig jaar opnieuw vaker zwaar geweld gebruikt dat achteraf is beoordeeld als "niet professioneel". Dit betekent dat het niet voldeed aan de regels of afspraken die hiervoor gelden. Dit blijkt uit cijfers die de politie bijhoudt en die maandag zijn vrijgegeven.

Agenten gebruikten in 2023 bij 22.454 incidenten 35.542 keer geweld, een stijging van 5 procent ten opzichte van 2022. Het gaat dan bijvoorbeeld om gebruik van de wapenstok of dreigen met een stroomstootwapen, maar ook het boeien van verdachten of het intrappen van een deur tellen als geweld.

Als een agent zwaar geweld inzet, zoals zijn dienstwapen of geweld waardoor een verdachte overlijdt of zwaargewond raakt, wordt dit apart geregistreerd en getoetst aan de wet en aan professionaliteitseisen. Vorig jaar gebeurde dit 2191 keer. In 343 gevallen werd het geweld als "niet professioneel" beoordeeld, 15,7 procent. Een jaar eerder was dit 13,2 procent en in 2021, 10,1 procent.

Volgens Frank Paauw, portefeuillehouder Conflict- en Crisisbeheersing, toont die toename aan dat de politie kritisch is op het eigen handelen. "De maatschappij mag verwachten dat we geweld rechtmatig en zorgvuldig toepassen." Paauw stelt daarbij dat de burger ook mag verwachten dat de politie leert van de fouten. Tijdens opleidingen en trainingen wordt gekeken naar zorgvuldiger optreden om geweld te voorkomen. Agenten moeten duidelijk waarschuwen voordat ze overgaan tot geweld. "Dat kan verdere escalatie voorkomen", zegt Paauw.

Hij benadrukt ook het belang van goede registratie van geweld, waar momenteel onderzoek naar wordt gedaan.

Het vaakst gebruikten agenten vorig jaar fysiek geweld, namelijk 23.393 keer. De wapenstok werd 3282 keer gehanteerd en pepperspray 797. 1888 keer trokken agenten een vuurwapen, in 162 gevallen werd gericht geschoten. Ook werd 2609 keer gedreigd met het stroomstootwapen, 1168 keer is het daadwerkelijk ingezet met stroom.

In negen gevallen heeft onderzoek naar geweld vorig jaar geleid tot een disciplinaire maatregel, dat kan gaan om een schriftelijke berisping maar ook ontslag. Eén agent is na een strafrechtelijk onderzoek veroordeeld.