Hof in Servië noemt tegenhouden grote lithiummijn onrechtmatig

Plannen om een grote mijn voor lithium te ontginnen in Servië hadden nooit verboden mogen worden, oordeelt de hoogste rechtbank van het land. In 2022 blokkeerde de toenmalige premier Ana Brnabic plannen van mijnbouwbedrijf Rio Tinto om de belangrijke grondstof voor accu's voor elektrische auto's te winnen. Maar volgens het grondwettelijk hof van Servië "overschreed de regering haar bevoegdheden" met die ingreep.

Milieuorganisaties zijn bang dat de winning van lithium in het westen van Servië voor ernstige vervuiling zorgt. Na grote weerstand van groepen Serviërs werd de vergunning voor Rio Tinto om de Jadar-mijn te ontginnen ingetrokken.

Het oordeel van donderdag gaat niet over het "nieuw leven inblazen" van het project, benadrukt het hof. De vraag was vooral hoe ver het gezag van de regering reikt. President Aleksandar Vucic heeft herhaaldelijk gezegd dat hij het stopzetten van het mijnbouwproject betreurt. Vorige maand suggereerde hij tegenover Financial Times dat Rio Tinto mogelijk toch toestemming krijgt.

Rio Tinto's project in Servië levert mogelijk 58.000 ton lithium per jaar op, waarmee de Jadar-mijn de grootste lithiummijn van Europa zou worden. Volgens Vucic zijn harde garanties nodig van het Brits-Australische concern, dat de mijn in 2028 zou kunnen openen. De uitlatingen van de president zorgden voor nieuwe protesten in Servië.

Lithium is van steeds groter strategisch belang. Het is een belangrijke grondstof om de overstap op schonere energie mogelijk te maken en zit in veel batterijen. Naast elektrische auto's zijn die bijvoorbeeld ook nodig voor windmolenparken. Nu komt veel lithium nog uit China, maar de Europese Unie wil hiervoor veel minder afhankelijk zijn van dat land.